BOLALARGA QO’SHIMCHA TEMIR MODDASINI BERISH UCHUN QO’LLANMA
Homila ona qornidaligida rivojlanishi uchun temir muhim ro’l o’ynaydi. Uzoq vaqt davomida temir tanqisligi bo’lgan bolalar anemiya, aqliy va jismoniy rivojlanishning yomonlashuviga olib keladi. To’g’ri dozada bolalar uchun temir preparatlarini qabul qiladigan ona bolalarning aqlli bo’lishiga va tez ovqatlanishiga yordam beradi.
Nima uchun bolalar temir tanqisligiga uchraydi?
Tanamizning qizil qon hujayralarida temirni o’z ichiga olgan gemoglobinni ishlab chiqarish uchun temirga muhtoj. Temir kislorodni o’pkadan tananing qolgan qismiga o’tkazishga yordam beradi va mushaklarga kislorodni saqlash va ishlatishga yordam beradi. Agar bolaning ratsionida temir yetishmasa, bu anemiya xavfini osongina oshiradi.
Bolalarda temir tanqisligi kasalligi juda keng tarqalgan bo’lib, ular og’ir va yengil formalarga bo’linadi. Chaqaloqlar, odatda, dastlabki olti oy davomida ona sutida yetarli miqdorda temir moddasini oladi. Ammo bolalar o’sib ulg’aygan sayin, qattiq ovqat iste’mol qilishni boshlaydilar, agar ovqatlarida yetarlicha temir bo’lmasa, ular temir tanqisligi xavfiga duch kelishadi.Temir tanqisligi bo’lgan bolalar tez davolanmasa, ularning rivojlanishi va o’sishiga ta’sir qilishi mumkin, masalan, xulq-atvor muammolari, depressiya, kam harakatlanish, qobiliyat va mushaklarning zaifligiga olib kelishi mumkin.
Bundan tashqari, temir bolangizning immun tizimi uchun ham muhimdir. Shuning uchun bolangizga iloji boricha tezroq temir qo’shimchalarini berishingiz kerak. Agar bolangizda temir tanqis bo’lsa, u kasalliklarni tez yuqtirib olishi, yoki tez shomollashu va gripp bo’lishi mumkin.
Qancha temir moddasi bolalar uchun yetarli bo’ladi
Chaqaloqlar tug’ilishi bilanoq tanalarida temir mavjud bo’ladi. Ammo, ulg’aygan sayin, bolalar temir tanqisligiga ko’proq moyil bo’lib qoladilar. Temir qo’shimchalari uchun qancha temir kerakligi bo’ycha.
7-12 oylikgacha : 11 mg kuniga
1-3 yoshgacha: 7 mg kuniga
4-8 yoshgacha: 10mg kumiga
9-13 yoshgacha: 8 mg kuniga
14-18 yoshgacha (qizlarda): 15 mg kuniga
14-18 yoshgacha (bolalarda): 11 mg kuniga
Bolalarda temir tanqisligi belgilari
Bolaning tanasi juda oz miqdordagi temirni olganda, bu uning harakatlanish qobiliyatini buzishi mumkin. Biroq, bolalarda temir tanqisligi belgilarining aksariyati bu:
Terining oqarishi
Tez charchoq
Qo’l va oyoqlarning sovub ketishi, tana haroratining pastligi
O’sishning boshqalarga qaraganda pasayishi
ishtaxasislik
Noodatiy tez nafas olish
… Achchiqlanish, asabiylashish, jim turish, olomondan qo’rqish, zo’ravonlikka moyillik kabi g’ayrioddiy xatti-harakatlar mavjud …
Kasallik va infeksiyalarni tez yuqtirib olish
Bolaga ona suti to’yimli bo’lishi va ko’paytirishining siri
“Qanday qilib ona sutini ko’paytirish mumkin? Albatta yangi ko’zi yorigan ko’plab onalar ona suti chaqaloq uchun eng yaxshi ovqatlanish manbai ekanligidan habardor.Sut sifatiga ko’plab omillar ta’sir qiladi, shu jumladan inson oziqlanishi ham.
Bolalar uchun temir moddasiga boy bo’lgan oziq-ovqatlar
Ovqatlanish paytida bolangizga temir qo’shsangiz, bu xavfsiz va tejamli yechimdir. Ko’p miqdorda temir moddasi bo’lgan ovqatlar ikki toifaga bo’linadi:
Bolalar uchun temir moddasiga boy bo’lgan hayvon go’shtlari
Mol,, cho’chqa , qo’zichoq, echki go’shtlari
Kurka go’shti
Parranda go’shtlari
Jigar
Tuxum
O’simliklardagi chaqaloqlar uchun temir qo’shimchalari:
Sabzavotlar: ismaloq, no’xat, shirin kartoshka, brokkoli, ko’katlar, lavlagi.
Don, non: oq non, makaron, bug’doy noni, yorma, jo’xori, qora non, jigarrang guruch, oq guruch.
Temirga boy baliqlar va mevalar: qulupnay, mayiz, tarvuz, anjir, xurmo, olxo’ri, o’rik.
Temirga boy dukkaklilar: tofu, buyrak loviya, oq loviya, pomidor, yasmiq, makkajo’xori siropi.
Bolalar uchun eng yaxshi temir nima?
Agar siz bolangizga temir bilan boyitilgan ozuqani berayotgan bo’lsangiz, u tavsiya etilgan temir miqdorini olishi mumkin. Agar siz emizikli bo’lsangiz, shifokor bilan temir qo’shimchalari haqida suhbatlashing. Ba’zi temir qo’shimchalari kapsulalar, ma’lum dozalarda suv yoki vitamin qo’shimchalaridan temir shaklida bo’lishi mumkin.
Ba’zi umumiy ko’rsatmalar:
To’liq muddatda tug’ilgan bolalar: 4 oyligidanoq bolangizga temir qo’shimchalar berishni boshlang. Bola temir bilan boyitilgan don yoki pyure go’sht kabi temirga boy ikki yoki undan ortiq portsiyani iste’mol qilguncha qo’shimcha ovqatlarni taklif qilishni davom eting. Agar siz ko’krak suti yoki bolangizni temir bilan boyitilgan sut bilan boqsangiz va bolangizning ratsionining ko’p qismi sut aralashmasidan iborat bo’lsa, bolangizga qo’shimchalar berishni to’xtating.
Erta tug’ilgan bolalar: 2 haftalikdan boshlab bolangizga temir berishni boshlang. 1 yilgacha qo’shimcha ovqatlarni taklif qilishni davom eting. Agar siz emizayotgan bo’lsangiz va bolangizni temir bilan boyitilgan sut bilan emizsangiz, temirga boy ovqatlarni iste’mol qilishni cheklang.
Bolalar uchun temirni qo’shib berish bo’yicha ba’zi bir eslatmalar
Temirga boy oziq-ovqatlarni iste’mol qiling: bolangizni sutdan ajratishni boshlaganingizda – odatda 4 oydan 6 oygacha bo’lgan davrda – tarkibida temirga boy donli mahsulotlar, go’sht pyuresi va maydalangan loviya. Kattaroq bolalar uchun temirning yaxshi manbalariga qizil go’sht, tovuq go’shti, baliq, loviya va ismaloq kiradi.
Temirning so’rilishini oshiring: C vitamini ratsioningizda temirning so’rilishini oshiradi. Siz vitamin C ga boy oziq-ovqat mahsulotlarini qo’shish orqali bolangizga temirni singdirishda yordam berishingiz mumkin – bunga masalan, tsitrus mevalar, qulupnay, qo’ng’iroq qalampiri, pomidor va quyuq yashil sabzavotlar kiradi.
Ovqatni tanlab yeyuvchi bolalarga qo’shimcha temirdan foydalaning: ba’zi hollarda ovqatlanish yetishmovchiligi yoki oshqozon-ichak trakti bilan bog’liq muammolar, tug’ma kasalliklar bilan kasallangan, bolalar uchun qon tonikasini sotib olishdan oldin, shifokoringiz bilan maslahatlashingiz kerak.
Bolalarda temir tanqisligi anemiyasi: sabablari va davolash usullari
Bolalarda temir tanqisligi anemiyasi bugungi kunda keng tarqalgan muammo. Temir tanqisligi anemiyasi bolaning qobiliyatlari va miya rivojlanishiga salbiy ta’sir ko’rsatishi mumkin. Bu yerda siz bilishingiz kerak bo’lgan foydali bilimlar mavjud.
Bolalar uchun mashhur temir qo’shimchalari
- Tomchili tarkibidagi temir qo’shimchalari
Qo’shimcha suyuq holatda bo’lgani uchun u inson tanasiga oson singadi. Ushbu temir moddasining miqdori oshib ketmasligi uchu mahsus pipetka orqali iste’mol qilinadi. Bu sizning bolangizda ba’zi vitaminlarning ortiqcha bo’lishiga olib kelishi mumkin.
- Sirop shaklidagi temir qo’shimchalari.
Sirop shirin ta’mli va xushbo’y hidli suyuq dori bo’lib, uni ichish oson. Ushbu temir qo’shimchalarini ko’rib chiqing, chunki ular tarkibida ko’pincha turli xil vitaminlar mavjud. Bu sizning bolangizda ba’zi vitaminlarning ortib ketishiga olib kelishi mumkin.
- Kichkintoyingiz uchun choynaladigan qo’shimcha temir tabletkalarni
Chaynaladigan shirin va mazali temir tabletkalari bolalarga ovqatdan zavqlanishiga yordam beradi. Biroq, siz ularni qayta tahlil qilishingiz kerak, chunki ularda temir miqdori past bo’ladi.
Temir bilan mustahkamlangan marshmallov – bu bolangiz uchun yana bir imkoniyat.
- Bolalar uchun temir kukuni.
Dori ichishni yoqtirmaydigan bolangiz uchun, siz ularni qatiq, sut, yoki boshqa oziq -ovqatlar bilan arashtirgan holda berishingiz mumkin.
Ona qornidaligida temir qabul qilish sog’lom bolalarni animiyadan saqlash usulidir. Bundan tashqari, siz bolangizni kundalik ovqat ratsioniga ham temir moddasini qo’shishingiz mumkin.